محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی امروز از ابلاغ دستورالعمل جدید صرافی ها خبر می دهد. دستورالعملی که شیوه های جدیدی را برای فعالیت صرافی ها و کنترل نحوه کارکرد، پیش روی فعالان بازار ارز قرار داده است.
فرزیت، نارضایتی بانک مرکزی از عملکرد صرافیها را اصلی‌ترین دلیل منحل شدن کانون صرافان ایران اعلام کرده و گفته که علاوه بر این کار مجوز بسیاری از صرافیهایی که تابع قوانین و مقررات بانک مرکزی نبودند، لغو شد.
وی ادامه داده که به صورت مرتب بر عملکرد صرافیها نظارت داریم و به آنها سخت گرفته‌ایم. اخیرا مقررات جدیدی را به شورای پول و اعتبار برده‌ایم تا برای نظارت مناسب‌تر بر شبکه صرافیهای کشور شرایط صدور مجوز فعالیت آنها دستخوش تغییرات اساسی شود.
بر اساس این دستورالعمل حداقل مبلغ سرمایه به منظور تاسیس و فعالیت انواع صرافی ها به نحوی تعیین شده که لازم است قبل از ثبت صرافی تماما به صورت نقدی نزد یکی از موسسات اعتباری تودیع گردد.
آنگونه که خبرنگار اقتصاد آنلاین کسب اطلاع کرده است، برای صرافی های نوع اول در استان تهران و شهرهای اصفهان، اهواز، تبریز، شیراز، کرج، مشهد، قم و ارومیه مبلغ دویست و پنجاه میلیارد ریال و سایر شهرها مبلغ یکصد و سی میلیارد ریال سرمایه تاسیس تعیین شده است.
همچنین صرافی های نوع دوم با سطح فعالیت اول و دوم مبلغ هزار میلیارد ریال و صرافی های نوع دوم با سطح فعالیت سوم نیز باید دو هزار میلیارد ریال بپردازند که البته بر اساس یکی از بندهای این دستورالعمل، بانک مرکزی می تواند نسبت به تغییر حداقل سرمایه موضوع این ماده حسب شرایط و اقتضائات از جمله تورم اقدام نماید.
بر این اساس، حداقل ۹۰ درصد از سرمایه صرافی سهامی خاص باید به صورت مستقیم متعلق به شخص حقوقی باشد و هر گاه زیان انباشته صرافی از ۵۰ درصد سرمایه ثبت شده بیشتر شود، هیات مدیره مکلف است نسبت به یکی از موارد ذیل اقدام نماید:
۱- افزایش سرمایه نقدی حداقل به میزان زیان انباشته
۲- کاهش سرمایه ثبتی به میزان سرمایه موجود مشروط بر آنکه سرمایه جدید کمتر از حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس و فعالیت صرافی متناسب با نوع صرافی و تعدد شعب آن نشود
۳- انحلال صرافی
همچنین افزایش سرمایه توسط صرافی به طرق زیر امکان پذیر است:
۱- به صورت واریز نقدی به پول رایج کشور به حساب صرافی
۲- از محل سود انباشته پس از کسر مانده مطالبات غیرجاری صرافی سهامی خاص از اشخاص وابسته مبتنی بر صورتهای مالی حسابرسی شده برای صرافی سهامی خاص
۳- از محل سود انباشته پس از کسر مانده بدهکار حساب جاری شرکا مبتنی بر صورتهای مالی حسابرسی شده برای صرافی تضامنی
۴- از محل مطالبات حال شده سهامداران یا شرکا منوط به ارایه تعهدنامه محضری سهامدار یا شریک مبنی بر رعایت الزامات مربوط به مبارزه با پولشویی و تایید حسابرس صرافی در خصوص مطالبات مذکور
۵- از محل مازاد تجدید ارزیابی ملک محل فعالیت صرافی به نام شرکت
البته آنگونه که اقتصاد آنلاین در دستورالعمل مذکور رویت کرده، تجدید ارزیابی ملک محل فعالیت صرافی به نام شرکت صرفا هر ۵ سال یکبار می تواند صورت پذیرد؛ ضمن اینکه در خصوص صرافی نوع دوم وابسته به موسسات اعتباری، افزایش سرمایه تا حداقل مقرر در ماده ۱۲ این دستورالعمل از حدود مقرر در دستورالعمل سرمایه گذاری در اوراق بهادار مستثنی است.
همچنین افزایش سرمایه بیش از حداقل مقرر در تبصره ۶ از محل سود انباشته و مطالبات حال شده سهامداران/شرکا که متضمن تودیع وجه نقد نمی باشد، از حدود مقرر در دستورالعمل سرمایه گذاری در اوراق بهادار مستثنی می باشد.
متن کامل دستورالعمل جدید صرافی ها به شرح زیر است:
به استناد بند (ج) ماده (۱۱) قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۸ تیرماه ۱۳۵۱ قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی و آیین نامههای اجرایی آن و بند (الف) ماده (۲۱) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور دستورالعمل اجرایی تأسیس فعالیت و نظارت بر صرافیها که از این پس به اختصار دستور العمل نامیده میشود به شرح ذیل تدوین می گردد.
فصل اول: کلیات و تعاریف
ماده در این دستورالعمل عناوین ذیل به جای عبارتهای مربوط بکار می روند:
-۱-۱ بانک مرکزی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
-۲-۱- مؤسسه اعتباری بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی که به موجب قانون و یا با مجوز بانک مرکزی تأسیس شده و تحت نظارت بانک مرکزی قرار دارد
۳-۱- عملیات صرافی انجام هر یک از فعالیتهای خرید و فروش ارز مسکوک عملیات مربوط به حواله های ارزی رأساً و یا از طریق مؤسسات اعتباری و ارایه خدمات ارزی برون مرزی از طریق کارگزاران در چارچوب قوانین و مقررات ارزی
۴-۱- صرافی شرکتی که با مجوز بانک مرکزی تأسیس شده و موضوع فعالیت آن انجام عملیات صرافی بوده و مشتمل بر دو نوع زیر می باشد:
(۱) صرافی نوع اول صرافی است که صرفاً مجاز به خرید و فروش نقدی ارز و مسکوک میباشد
(۲) صرافی نوع دوم: صرافی است که مجاز به خرید و فروش نقدی ارز و مسکوک، عملیات مربوط به حواله های ارزی و ارایه خدمات ارزی برون مرزی از طریق کارگزاران میباشد
۵-۱- کارگزار صرافی دارای مجوز از بانک مرکزی و یا اشخاص خارج از کشور که به واسطه انعقاد قرارداد با صرافی دارای مجوز از بانک مرکزی نسبت به خدمات ارزی برون مرزی در خارج از کشور مطابق با ترتیبات تعیین شده در قرارداد و در چارچوب قوانین و مقررات اقدام میکند
-۶-۱- خدمات ارزی برون مرزی
۱-۶-۱- پرداخت وجه توسط مشتری به صرافی در داخل کشور و دریافت معادل ارزی آن از کارگزار در خارج از کشور به صورت وجه نقد و یا واریز به حساب بانکی وی یا شخص ثالث
١-٦-٢- پرداخت ارز توسط مشتری به کارگزار در خارج از کشور و دریافت معادل آن از صرافی در داخل کشور به صورت وجه نقد و یا واریز به حساب بانکی وی یا شخص ثالث
١-٦-٣- دریافت و نگهداری وجوه ارزی به صورت امانی در خارج از کشور
۷-۱- مؤسسین اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط که متقاضی اخذ اجازه نامه تأسیس و فعالیت صرافی میباشند
۸-۱- اجازه نامه تأسیس موافقت کتبی بانک مرکزی با ثبت صرافی در مرجع ثبتی
۹-۱- اجازه نامه :فعالیت موافقت کتبی بانک مرکزی برای شروع یا ادامه فعالیت صرافی؛ ۱۰-۱- اجازه نامه تغییرات ثبتی موافقت کتبی بانک مرکزی با تغییرات ثبتی صرافی در مرجع ثبتی
۱ – ۱۱- تأییدیه صلاحیت اجازه نامه بانک مرکزی مبنی بر موافقت با تصدی سمت مدیر عامل صرافی توسط فرد پیشنهادی برای سمت مذکور پس از احراز شرایط وی براساس مفاد این دستورالعمل
۱ – ۱۲- شعبه واحد عملیاتی وابسته به صرافی نوع دوم که مطابق با سطح فعالیت صرافی مجاز به انجام عملیات صرافی میباشد
۱ ۱۳ باجه واحد عملیاتی وابسته به صرافی که به صورت موقت ایجاد شده و صرفاً مجاز به خرید و فروش ارز به صورت اسکناس میباشد
۱ – ۱۴- مسکوک مسکوک فلزات گرانبهای ضرب شده توسط بانک مرکزی
فصل دوم ضوابط تأسیس
ماده ۲ تاسیس و ثبت صرافی و اشتغال به عملیات صرافی صرفاً در چارچوب مصوبات شورای پول و اعتبار مفاد این دستورالعمل سایر قوانین و مقررات ذیربط و بخشنامه های بانک مرکزی و با اخذ مجوز از بانک مرکزی مجاز است.
ماده ۳- تأسیس صرافی نوع اول توسط اشخاص حقیقی صرفاً در قالب شرکت تضامنی امکان پذیر است.
ماده ۴- تأسیس صرافی نوع دوم توسط اشخاص حقوقی در قالب شرکت سهامی خاص و توسط اشخاص حقیقی در قالب شرکت تضامنی امکان پذیر است.
ماده ۵ مؤسسین در حوزههایی که تأسیس صرافی در آنها حسب مقررات موجود نیازمند موافقت مراجع ذی صلاح از قبیل سازمان منطقه آزاد تجاری- صنعتی میباشد مکلفند موافقت کتبی مراجع مزبور را به بانک مرکزی ارایه نمایند
ماده ۶ مسئولیت نظارت بر رعایت قوانین و مقررات بخشنامه ها و دستورات ابلاغی بانک مرکزی از جمله قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم توسط شعبه و باجه و همچنین جبران خسارات ناشی از تخلفات آن بر عهده هیأت مدیره صرافی میباشد. ماده ۷ صرافی همواره باید دارای محل فعالیت دائم ملکی و یا سرقفلی و ثبت شده به نام صرافی مورد نظر باشد.
تبصره ۱ – در مورد صرافیهای تضامنی موجود که فاقد محل فعالیت ثبت شده به نام صرافی میباشند انتقال ملک شریک به نام صرافی برای استفاده به عنوان محل فعالیت صرافی با لحاظ آن در سرمایه ،ثبتی حداکثر ظرف یک سال پس از تاریخ تصویب این دستور العمل بلامانع است.
تبصره ۲ مواردی که امکان ثبت مالکیت یا سرقفلی محل فعالیت به نام صرافی وجود ندارد از جمله فرودگاهها هتلها و مراکز مشابه از شمول حکم مقرر در این ماده مستثنی می باشد.
ماده ۸ مکان فعالیت صرافی اعم از شعبه و باجه باید از حیث ملاحظات حفاظتی و امنیتی به تایید مراجع ذی صلاح برسد.
ماده ۹ – مؤسسین حسب مورد باید از شرایط زیر برخوردار بوده و به همراه تقاضای خود مدارک و اطلاعات را در قالب فرمهای اعلامی بانک مرکزی از طریق سامانه های ذی ربط به آن بانک ارایه نمایند
۱-۹- دارا بودن تابعیت ایران و سکونت در ایران
-۲-۹- پیرو دین اسلام یا یکی از اقلیتهای دینی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
داشتن صلاحیت فردی
-۴-۹- نداشتن سابقه چک برگشتی رفع سوماتر نشده در شبکه بانکی کشور
۵-۹- اشخاص حقوقی باید در شمول شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و یا بازارهای اول و یا دوم شرکت فرابورس ایران باشد
-۶-۹- اشخاص حقوقی باید فاقد زیان انباشته بوده و عملکرد آن برای ۳ سال منتهی به زمان تقاضای تأسیس صرافی سودآور باشد
۷۹- نداشتن بدهی غیرجاری به مؤسسات اعتباری
—- تعیین تکلیف بدهی قطعی مالیاتی
-۹-۹ شفاف بودن آورده آنها از نظر منشا و احراز بلاشکال بودن منشأ آن توسط بانک مرکزی
۱۰۹- نداشتن سمت مدیر عامل عدم عضویت در هیأت مدیره و همچنین نداشتن همزمان سهم یا سهم الشرکه در سایر صرافی ها
۱۱-۹- نداشتن همزمان سمت مدیر عامل و عدم عضویت در هیأت مدیره مؤسسه اعتباری؛ ۹ – ۱۲- عدم عضویت در هیأت مدیره نداشتن سمت مدیر عامل و نداشتن سهم یا سهم الشرکه در صرافیهایی که طی دو سال قبل از تاریخ ارایه درخواست توسط
متقاضی اجازه نامه فعالیت آنها توسط بانک مرکزی ابطال شده است
۹ – ۱۳- عدم سلب صلاحیت متقاضی در صورت دارا بودن سمت عضویت در هیات مدیره یا مدیر عامل در سایر صرافیها طی دو سال قبل از تاریخ ارایه درخواست توسط وی.
تبصره مؤسسات اعتباری از شمول بند (٥) و (٦) این ماده مستثنی میباشد
فصل سوم سهامداران شرکا هیأت مدیره و مدیر عامل
ماده ۱۰ سهامداران شرکا، اعضای هیأت مدیره مدیر عامل و رئیس شعبه صرافی حسب مورد باید از شرایط ذیل برخوردار بوده و به همراه تقاضای خود مدارک و اطلاعات را در قالب فرمهای اعلامی بانک مرکزی از طریق سامانه های ذی ربط به آن بانک ارایه نمایند:
۱-۱۰- دارا بودن تابعیت ایران و سکونت در ایران؛
-۲-۱۰- پیرو دین اسلام یا یکی از اقلیتهای دینی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
-۳-۱۰- داشتن صلاحیت فردی
۴-۱۰- نداشتن چک برگشتی رفع سوء اثر نشده در شبکه بانکی کشور
۵-۱۰- نداشتن بدهی غیرجاری به مؤسسات اعتباری
۶-۱۰- تعیین تکلیف بدهی قطعی مالیاتی
-۷-۱۰ شفاف بودن آورده سهامداران و شرکاء از نظر منشاء
۸-۱۰- نداشتن سمت مدیر عامل عدم عضویت در هیأت مدیره و همچنین نداشتن همزمان سهم با سهم الشرکه در سایر صرافیها و یا مشارکت همزمان در تأسیس صرافی های دیگر
۹-۱۰- نداشتن سهم با سهم الشرکه عدم عضویت در هیات مدیره و نداشتن سمت مدیر عامل در صرافیهایی که اجازه نامه فعالیت آنها طی دو سال قبل از تاریخ ارایه درخواست از طرف متقاضی توسط بانک مرکزی ابطال شده است برای شرکا سهامداران اعضای هیأت مدیره و مدیر عامل
-۱۰-۱۰- دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته های مدیریت حسابداری اقتصاد و حقوق و سایر رشته های تحصیلی مرتبط برای مدیر عامل با تشخیص بانک مرکزی وفق ضوابط مربوط
۱۰ ۱۱- دارا بودن حداقل پنج سال تجربه کاری دارای سوابق بیمه پردازی در مؤسسات اعتباری و سایر موسسات تحت نظارت بانک مرکزی و یا نهادهای مالی موضوع ماده (۱) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران برای مدیر عامل به تشخیص بانک مرکزی
۱۲۱۰ دارا بودن گواهینامه مهارتهای انجام عملیات صرافی از مؤسسه آموزش عالی بانکداری ایران و یا سایر مؤسسات مورد تأیید بانک مرکزی برای اعضای هیأت مدیره و مدیر عامل صرافی
۱۰ – ۱۳ دارا بودن تأییدیه صلاحیت برای مدیر عامل صرافی
تبصره ۱ تاییدیه صلاحیت برای مدیر عامل صرافی پس از احراز شرایط فوق و انجام مصاحبه تخصصی در زمینه قوانین و مقررات ناظر بر صرافیها و همچنین قوانین و مقررات ناظر بر عملیات ارزی در کمیته ای که به همین منظور در بانک مرکزی در چارچوب ضوابط مصوب تشکیل خواهد شد صادر میگردد.
تبصره ۲ بررسی و صدور تأییدیه صلاحیت مدیر عامل صرافیهای موجود در مقاطع تمدید مجوز فعالیت آنها انجام خواهد شد.
تبصره ۳ در مورد صرافیهای موجود افراد دارای حداقل ۵ سال سابقه کار و برخوردار از سوابق بیمه پردازی در صرافی و یا سوابق مرتبط در مؤسسات اعتباری و یا نهادهای مالی موضوع ماده (۱) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مشروط به ارائه گواهینامههای حرفه ای از مؤسسات مورد تائید بانک مرکزی حداکثر ظرف مدت شش ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل از شمول بند (۱۰) این ماده معاف میباشند.
تبصره: در مواردی که فرد دارای سوابق بیمه پردازی در سایر نهادها به جز نهادهای مذکور در بند (۱۱) باشد لکن سابقه فعالیت مرتبط از جمله تجربه کار در امور ارزی و سایر موارد مشابه دارد؛ سابقه فعالیت مذکور میتواند به تشخیص کمیته موضوع تبصره (۱) ماده (۱۲) قابل قبول منظور شود.
ماده ۱۱- متقاضیان سهامداران شرکا، اعضای هیأت مدیره و مدیر عامل صرافی باید به همراه تقاضای خود حسب مورد بر اساس نوع صرافی مدارک و اطلاعات زیر را از طریق سامانه های ذیربط به بانک مرکزی ارایه نمایند:
– تصویر مدرک تحصیلی مدیر عامل
– گواهی عدم سوء پیشینه برای همه اعضا
– تأییدیه کدپستی به روز محل فعالیت صرافی
– اساسنامه مورد تایید بانک مرکزی
– صورتجلسه مجمع عمومی موسس
– اصل تعهد نامه رسمی
– گواهی مسدودی سرمایه
– تاییدیه محل فعالیت صرافی از پلیس اماکن
– گواهی سابقه کاری برای مدیر عامل
– معرفی نامه سازمان مناطق آزاد (در صورت نیاز)
– گواهی نامه دوره های آموزشی
فصل چهارم: سرمایه
ماده ۱۲-حداقل مبلغ سرمایه به منظور تأسیس و فعالیت انواع صرافی به شرح زیر میباشد که لازم است قبل از ثبت صرافی تماماً به صورت نقدی نزد یکی از مؤسسات اعتباری تودیع
گردد:
-۱-۱۲- صرافی نوع اول در استان تهران و شهرهای اصفهان اهواز تبریز شیراز کرج، مشهد، قم و ارومیه مبلغ دویست و پنجاه میلیارد ریال و سایر شهرها مبلغ یکصد و سی میلیارد ریال
-۲-۱۲- صرافی نوع دوم با سطح فعالیت اول و دوم مبلغ هزار میلیارد ریال
-۳-۱۲- صرافی نوع دوم با سطح فعالیت سوم مبلغ دو هزار میلیارد ریال
تبصره ۱ – بانک مرکزی میتواند نسبت به تغییر حداقل سرمایه موضوع این ماده حسب شرایط و اقتضائات از جمله نرخ تورم اقدام نماید.
تبصره ۲ – حداقل ۹۰ درصد از سرمایه صرافی سهامی خاص باید به طور مستقیم متعلق به شخص حقوقی باشد.
تبصره – هرگاه زیان انباشته صرافی از ۵۰ درصد سرمایه ثبت شده بیشتر شود هیات مدیره مکلف است نسبت به یکی از موارد ذیل اقدام نماید:
۱- افزایش سرمایه نقدی حداقل به میزان زیان انباشته
۲- کاهش سرمایه ثبتی به میزان سرمایه موجود مشروط بر آن که سرمایه جدید کمتر از حداقل سرمایه مورد نیاز برای تأسیس و فعالیت صرافی متناسب با نوع صرافی و تعداد شعب آن نشود
۳- انحلال صرافی
تبصره ٤- افزایش سرمایه توسط صرافی به طرق زیر امکان پذیر است.
۱- به صورت واریز نقدی به پول رایج کشور به حساب صرافی
۲- از محل سود انباشته پس از کسر مانده مطالبات غیر تجاری صرافی سهامی خاص از اشخاص وابسته مبتنی بر صورتهای مالی حسابرسی شده برای صرافی سهامی خاص
۳- از محل سود انباشته پس از کسر مانده بدهکار حساب جاری شرکا مبتنی بر صورتهای مالی حسابرسی شده برای صرافی تضامنی
۴- از محل مطالبات حال شده سهامداران یا شرکاء منوط به ارائه تعهدنامه محضری سهامدار یا شریک مبنی بر رعایت الزامات مربوط به مبارزه با پولشویی و نیز تأییدیه حسابرس صرافی در خصوص مطالبات مذکور
۵- از محل مازاد تجدید ارزیابی ملک محل فعالیت صرافی به نام شرکت تبصره ۵ تجدید ارزیابی ملک محل فعالیت صرافی به نام شرکت صرفاً هر ۵ سال یک بار میتواند صورت پذیرد.
تبصره ۶ در خصوص صرافی نوع دوم وابسته به مؤسسات اعتباری افزایش سرمایه تا حداقل مقرر در ماده (۱۲) این دستورالعمل از حدود مقرر در دستورالعمل سرمایه گذاری در اوراق بهادار مستثنی میباشد.
تبصره -۷ افزایش سرمایه بیش از حداقل مقرر در تبصره (٦) از محل سود انباشته و مطالبات حال شده سهامداران شرکاء که متضمن تودیع وجه نقد نمی باشد از حدود مقرر در «دستورالعمل سرمایه گذاری در اوراق بهاداره مستثنی میباشد.
فصل پنجم: اجازه نامه
ماده ۱۳ بانک مرکزی در صورت تأیید اساسنامه احراز صلاحیت ،مؤسسین شرکا و سهامداران اعضای هیات مدیره و مدیر عامل صرافی تودیع کامل سرمایه بررسی منشا تامین وجه تودیع شده و احراز انطباق آن با الزامات قانونی و همچنین احراز سایر شرایط موضوع این دستورالعمل ظرف مدت ده روز کاری پس از تکمیل مدارک و مستندات لازم، نسبت به صدور اجازه نامه تأسیس بر اساس نوع صرافی اقدام مینماید مدت اعتبار اجازه نامه تأسیس حداکثر شش ماه پس از صدور است اجازه نامه تأسیس صرافی صرفاً به منظور انجام امور ثبتی صادر میشود و شروع به فعالیت صرافی منوط به کسب اجازه نامه فعالیت بر اساس نوع صرافی از بانک مرکزی است.
تبصره ۱ – صرافی موظف است حداکثر ظرف یک سال از تاریخ ثبت، نسبت به اخذ اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی اقدام نماید.
تبصره ۲ – در صورت وقوع موارد خارج از اراده و اختیار صرافی به تشخیص بانک مرکزی مدت مذکور صرفاً برای یک بار و به مدت حداکثر سه ماه دیگر با موافقت آن بانک قابل تمدید میباشد.
تبصره ۳ – در صورتی که صرافی پس از گذشت مهلتهای مقرر نسبت به اخذ اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی اقدام ننماید ضمن کان لم یکن تلقی شدن اجازه نامه تأسیس و عدم صدور اجازه نامه فعالیت صرافی موظف به انحلال قانونی شرکت است.
ماده ۱۴ اجازه نامه فعالیت که بر اساس نوع صرافی صادر میگردد برای بار اول با مدت اعتبار دو سال صادر و اعطا می گردد و برای دفعات بعد و در صورت تأیید عملکرد صرافی توسط بانک مرکزی و تکمیل مدارک و مستندات لازم با مدت اعتبار حداکثر پنج سال قابل تمدید
میباشد.
ماده ۱۵- در خصوص صرافی نوع اول تضامتی در صورت سپری شدن حداقل پنج سال از شروع فعالیت صرافی در قالب صرافی نوع اول تایید عملکرد صرافی از سوی بانک مرکزی در چارچوب ضوابط مربوطه افزایش سرمایه به میزان مورد نیاز و تطبیق آن با شرایط و الزامات تعیین شده در دستورالعمل در خصوص صرافی نوع دوم ارتقاء مجوز به صرافی نوع دوم امکان پذیر می باشد.
ماده ۱۶ در خصوص صرافی نوع دوم تضامتی بانک مرکزی میتواند در نتیجه اعمال اقدامات نظارتی موضوع ماده (٤٧) و یا در صورت درخواست صرافی نوع دوم تضامنی، اجازه نامه تأسیس و فعالیت آن را به صرافی نوع اول تبدیل نماید.
تبصره – در صورت موافقت و یا الزام بانک مرکزی مبنی بر تغییر نوع صرافی، شرکت صرافی موظف است حداکثر طی مدت سه ماه نسبت به اصلاح اساسنامه و تطبیق شرایط خود با نوع جدید صرافی اقدام نماید.
ماده ۱۷ بانک مرکزی در صورتی که تشخیص دهد مؤسسین قادر به تأسیس و راه اندازی صرافی نمیباشند و یا اطلاعات کذب و نادرست ارایه نموده اند حسب مورد از صدور اجازه نامه تأسیس و یا فعالیت خودداری مینماید.
ماده ۱۸ مؤسسین سهامداران شرکا و مدیران صرافی مجاز به فروش و واگذاری اجازه نامه فعالیت صرافی به غیر در قالب هیچ یک از عقود از جمله عقد اجاره نمی باشند.
ماده ۱۹-هرگونه تغییر و جایگزینی در شرکاء برای صرافی تضامنی مشروط به احراز شرایط لازم طبق مفاد این دستور العمل، رضایت تمام شرکا و موافقت بانک مرکزی میباشد. در خصوص صرافی سهامی خاص هرگونه تغییر و جایگزینی در سهامداران منوط به احراز شرایط لازم طبق مفاد این دستورالعمل و موافقت بانک مرکزی میباشد.
فصل ششم: فعالیت
ماده ۲۰- صرافی موظف به ارایه ضمانت نامه بانکی بدون قید و شرط حسن انجام تعهد یا گواهی مسدودی حساب سپرده بانکی به نفع بانک مرکزی در قبال دستورات نظارتی بانک مرکزی به میزان حداقل ۵۰ درصد آخرین سرمایه ثبتی صرافی میباشند.
تبصره ۱ – وجه ضمانت نامه مذکور یا گواهی مسدودی حساب سپرده بانکی در قبال خسارات وارده به مشتریان صرافی یا بدهی صرافی به اشخاص ثالث قابل مطالبه و توقیف نمیباشد و هرگونه اختلافات و دعاوی احتمالی صرافی با مشتریان و اشخاص ثالث تابع قوانین و مقررات مربوط است و هیچگونه مسئولیتی از این بابت متوجه بانک مرکزی نمی باشد.
تبصره ۲- صرافی موظف است قبل از انقضای مدت اعتبار ضمانت نامه بانکی نسبت به تمدید ضمانت نامه بانکی اقدام نماید در صورت ابطال مجوز صرافی و یا چنانچه صرافی به هر علتی فعالیت نداشته باشد و یا منحل شود اشخاص ذی ربط مکلفند تا زمان ثبت انحلال شرکت در مرجع ثبتی و ارایه آگهی ثبت انحلال و روزنامه رسمی مربوط به بانک ،مرکزی نسبت به تمدید ضمانت نامه بانکی اقدام نمایند.
ماده ۲۱ مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره صرافی در مقابل خساراتی که ناشی از تخلف و یا ترک فعل بنا به تشخیص مراجع ذی صلاح، متوجه مشتریان میشود مسئول و متعهد جبران
خواهند بود.
ماده ۲۲ انجام عملیات صرافی در خارج از نشانی مندرج در اساسنامه ثبت شده صرافی و اجازه نامه فعالیت صرافی یا مجوز شعبه و یا ،باجه به استثنای عملیات صرافی در بسترهای معاملاتی برخط داخلی در چارچوب ضوابط ابلاغی بانک مرکزی ممنوع بوده و جابه جایی و انتقال صرافی از نشانی مندرج در اساسنامه ثبت شده صرافی و اجازه نامه فعالیت صرافی به سایر نقاط منوط به کسب مجوز از بانک مرکزی میباشد.
ماده ۲۳ – صرافی موظف است اجازه نامه فعالیت نرخهای خرید و فروش ارزها و مسکوک و سایر اطلاعاتی که توسط بانک مرکزی اعلام خواهد شد را در محل صرافی به طور واضح در معرض دید عموم قرار داده و همچنین در صورت برخورداری از تارنما در تارنمای خود نیز درج نماید.
تبصره – خرید و فروش ارز توسط صرافی صرفاً باید بر مبنای نرخ اعلامی در محل صرافی یا تارنمای آن انجام شود.
ماده ۲۴ دریافت و نگهداری وجوه ارزی و ریالی به صورت امانی در داخل کشور و انجام عملیات بانکی از جمله اخذ سپرده و یا اعطای تسهیلات توسط صرافی ممنوع میباشد.
ماده ۲۵ سطوح فعالیت صرافی نوع دوم مطابق با شرایط زیر میباشد:
سطح اول انجام فعالیت خرید و فروش نقدی ارز و مسکوک از زمان شروع به فعالیت صرافی؛ سطح دوم انجام فعالیتهای خرید و فروش نقدی ارز و مسکوک و صدور حواله های ارزی تا سقف مقرر در ماده (۳۳) این دستور العمل
سطح سوم انجام فعالیتهای خرید و فروش نقدی ارز و مسکوک و صدور حواله های ارزی تاسقف مقرر در ماده (۳۳) این دستورالعمل و ارایه خدمات ارزی برون مرزی
تبصره بانک مرکزی تمهیدات لازم را به منظور تغییر سطح فعالیت و دسترسی به سامانه های ذی ربط به صورت برخط مطابق ضوابط و شرایط مندرج در دستورالعمل فراهم می نماید. ماده ۲۶ – فعالیت در سطح دوم توسط صرافی مشروط به سپری شدن حداقل سه ماه از فعالیت آن در سطح اول و أخذ موافقت بانک مرکزی میباشد فعالیت در سطح سوم توسط صرافی مشروط به سپری شدن حداقل یک سال از فعالیت در سطح دوم و أخذ مجوز از مراجع ذی صلاح و بانک مرکزی طبق ضوابط اعلامی میباشد.
ماده ۲۷ – صرافی منوط به تحقق شرایط زیر و اخذ مجوز قبلی از بانک مرکزی مجاز به تأسیس باجه می باشد
۱-۲۷- محل ایجاد باجه در پایانه های مرزی فرودگاههای بین المللی، نمایشگاههای بین المللی، بازارچه های مرزی ،پایانه های سوخت مرزی و یا سایر محلهای مورد نیاز با تأیید بانک مرکزی باشد
۲-۲۷- ایجاد سیستم حسابداری متمرکز بین دفتر مرکزی و باجه
۲۷-۳ دارا بودن اجازه نامه فعالیت معتبر در طول دوران فعالیت باجه
۴- ۲۷ تأیید عملکرد صرافی توسط بانک مرکزی
تبصره تعداد باجه و مدت زمان اعتبار اجازه نامه فعالیت آن توسط بانک مرکزی تعیین می شود.
ماده ۲۸ – صرافی نوع دوم منوط به تحقق شرایط زیر و اخذ مجوز قبلی از بانک مرکزی مجاز به تأسیس شعبه میباشد:
-۱۲۸- سپری شدن حداقل یک سال از شروع فعالیت صرافی
۲-۲۸- تأیید عملکرد صرافی توسط بانک مرکزی
۳-۲۸- برخورداری از سرمایه به میزان ۲۰ درصد حداقل سرمایه مورد نیاز برای تأسیس و فعالیت صرافی نوع دوم موضوع ماده (۱۲) این دستورالعمل به ازای هر شعبه
۴-۲۸- ایجاد سیستم حسابداری متمرکز بین دفتر مرکزی و شعب
۵-۲۸- ارائه تعهدنامه توسط هیأت مدیره صرافی مبنی بر پذیرش تمامی مخاطرات و تعهدات شعبه
تبصره: تعداد شعبه و مدت زمان اعتبار اجازه نامه فعالیت آن توسط بانک مرکزی تعیین می شود.
ماده ۲۹ هرگونه معامله ارز مسکوک توسط صرافی که تحویل ارز مسکوک و ما به ازای آن به روز یا روزهای آینده موکول شده ولی منجر به تحویل ارز مسکوک نگردد یا از ابتدا قصد تحویل ارز مسکوک وجود نداشته و قصد طرفین تنها تسویه تفاوت قیمت ارز امسکوک
بوده است ممنوع میباشد.
ماده ۳۰ هر گونه معاملات ابزارهای آنی و سلف ،ارز آنی و سلف مسکوک توسط صرافی نوع دوم و صرفاً بر اساس ضوابط مصوب و ابلاغی بانک مرکزی مجاز خواهد بود.
ماده ۳۱ هرگونه عملیات صرافی در بسترهای معاملاتی برخط داخلی و استفاده از رمز ارزهای استخراج شده داخلی برای واردات صرفاً در چارچوب ضوابط ابلاغی بانک مرکزی قابل انجام خواهد بود صرافی در انجام عملیات موضوع این ماده ملزم به رعایت استانداردها و الزامات فنی امنیت اطلاعات ابلاغی بانک مرکزی و اخذ تأییدیه مربوطه از بانک مرکزی می باشد.
ماده ۳۲- در صرافی تضامنی مانده بدهکار حساب جاری شرکاء و در صرافی سهامی خاص، مانده مطالبات غیر تجاری صرافی سهامی خاص از اشخاص وابسته در هیچ زمان نباید از میزان سود و زیان انباشته صرافی مبتنی بر آخرین صورتهای مالی حسابرسی شده بیشتر باشد.
ماده ۳۳- سقف تعهدات فروش توسط صرافی نوع دوم در سطوح فعالیت دوم و سوم در هر لحظه نباید بیشتر از تعهدات مجاز تعیین شده توسط بانک مرکزی بر مبنای شاخصهایی از جمله سرمایه ثبتی صرافی و کل فروش قطعی مختومه سالانه صرافی در سامانه ارزی اعلامی توسط بانک مرکزی باشد.
تبصره -۱ حجم روزانه معاملات صرافی تابع ضوابطی است که توسط بانک مرکزی تدوین و ابلاغ می گردد.
تبصره -۲ صرافی نوع دوم به استثنای صرافی وابسته به مؤسسات اعتباری در صورت ارایه گواهی کتبی مؤسسه اعتباری مبنی بر تضمین ایفای تعهدات آن صرافی تا سقف مندرج در گواهی مزبور مجاز به ایجاد تعهداتی فراتر از سقف این ماده میباشد. تبصره – در صرافی وابسته به مؤسسه اعتباری مجموع تعهدات مالی ناشی از حواله های صادره به مشتریان در هر زمان حداکثر به میزان مبلغ مورد تعهد مندرج در تاییدیه هیات مدیره مؤسسه اعتباری مبنی بر ایفای کامل تعهدات مذکور توسط صرافی وابسته و اخذ تاییدیه بانک مرکزی میباشد.
ماده ۳۴- وضعیت باز ارزی تفاوت خرید و فروش ارز صرافی در هر لحظه نباید بیشتر از حد مجاز تعیین شده طبق ضوابط ابلاغی توسط بانک مرکزی باشد.
ماده ۳۵ – سقف خرید و فروش نقدی ارز برای هر شخص حقیقی یا حقوقی تابع ضوابط ابلاغیبانک مرکزی میباشد.
ماده ۳۶- کارمزد دریافتی صرافی بابت عملیات مربوط به حواله های ارزی تابع ضوابطی است که توسط بانک مرکزی تهیه و ابلاغ میشود.
ماده ۳۷ – صرافی موظف است اطلاعات مربوط به عملیات صرافی را همزمان با وقوع رویداد در چارچوب تعیین شده توسط بانک مرکزی حسب مورد در سامانه های اعلامی از سوی بانک مرکزی و سامانه حسابداری مختص به صرافی منطبق با استانداردهای حسابداری
ثبت نماید.
ماده ۳۸ – صرافی موظف است گزارش و صورتهای مالی سالیانه حسابرسی شده را به همراه گزارش برگزاری مجامع حداکثر ٤ ماه پس از پایان سال مالی تهیه و به بانک مرکزی ارسال نماید.
ماده ۳۹ – حسابرس مستقل صرافی باید از میان اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران یا سازمان حسابرسی انتخاب شود.
تبصره -۱- حسابرس مستقل میتواند حداکثر برای چهار سال متوالی حسابرسی صرافی را برعهده داشته باشد.
تبصره ۲- چنانچه صرافی در نظر داشته باشد قبل از پایان مدت مذکور حسابرس خود را تغییر دهد، موظف است تأییدیه قبلی بانک مرکزی را اخذ نماید
ماده ۴۰ صرافی در قبال انجام هر نوع عملیات صرافی ملزم به ارایه رسید سامانه های اعلامی بانک مرکزی دارای شناسه یکتا و با امضاء و ممهور به مهر صرافی و به نام و امضای مشتری میباشد. همچنین صرافی باید شماره سریال ارزهای مورد معامله را ثبت و یک نسخه از آن را به مشتری ارایه دهد.
ماده ۴۱ آن بخش از وجوه متعلق به صرافی که نزد مؤسسات اعتباری نگهداری میشود باید صرفاً در حسابهایی به نام و تحت مالکیت صرافی قرار داشته باشد و صرافی موظف است تمامی عملیات صرافی را از طریق حسابهای مذکور انجام دهد انجام عملیات صرافی و یا نگهداری وجوه متعلق به صرافی از طریق حساب «شرکا»، «سهامداران»، «کارکنان» و غیره تحت هر عنوان ممنوع میباشد
تبصره ۱ صرافی مکلف است مشخصات تمام حسابهای ریالی و ارزی خود را به بانک مرکزی اعلام دارد.
تبصره ۲- صرافی وابسته به مؤسسه اعتباری مجاز است با اطلاع بانک مرکزی از حساب مؤسسه اعتباری متبوع در خارج از کشور استفاده نماید.
ماده ۴۲ نام ثبتی و نشان تجاری ثبت شده صرافی باید به طور کامل همراه با ذکر کلمه «صرافی» و نوع شرکت تضامنی یا سهامی خاص و شماره ثبت شرکت در کلیه مکاتبات، فاکتورها، رسیدها، مهرها و امور تبلیغاتی صرافی درج گردد. ماده ۴۳ – استفاده از تمام یا بخشی از عنوان و یا نشانه های متعلق به «مؤسسه اعتباری»، صرفا توسط صرافی وابسته به همان موسسه اعتباری مجاز میباشد.
ماده ۴۴- صرافی موظف است حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ صدور اجازه نامه فعالیت»، نسبت به شروع فعالیت اقدام و مراتب را به صورت کتبی به بانک مرکزی اعلام نماید. تبصره -۱- توقف فعالیت صرافی برای مدتی پیش از ده روز کاری صرفاً با موافقت بانک
مرکزی مجاز است.
تبصره ۲ صرافی موظف است شروع و خاتمه فعالیت شعبه و یاجه خود را ظرف مدت یک هفته به بانک مرکزی اعلام نماید.
ماده ۴۵ حضور مدیر عامل یا یکی از اعضای هیأت مدیره در محل صرافی الزامی میباشد. در موردشعب و باجه ها حضور رئیس شعبه و مسئول باجه در محل شعب و باجه های شرکتهای صرافی الزامی است.
تبصره – صرافی موظف است اسامی و مشخصات رؤسا و معاونین شعب و باجه های خود را به بانک مرکزی اعلام نماید.
فصل هفتم: نظارت
ماده ۴۶- مسئولان صرافی موظفند امکان رسیدگیهای لازم را برای بازرسان بانک مرکزی فراهم نمایند و تمامی اسناد مدارک دفاتر و نرم افزارهای مربوط را جهت این گونه رسیدگی ها در اختیار بازرسان قرار دهند.
ماده ۴۷ – در صورت وقوع هر یک از موارد ذیل توسط صرافی بانک مرکزی میتواند حسب مورد نسبت به تذکر کتبی، اخطار کتبی توقف برخی فعالیتهای صرافی تنزل سطح فعالیت صرافی تنزل مجوز از صرافی تضامنی نوع دوم به صرافی نوع اول سلب صلاحیت اعضای هیات مدیره و مدیر عامل افزایش مبلغ ضمانت نامه بانکی یا گواهی مسدودی حساب سپرده بانکی مطالبه وجه ضمانت نامه بانکی یا گواهی مسدودی حساب سپرده بانکی تعلیق فعالیت یا ابطال اجازه نامه فعالیت و یا سایر اقدامات قانونی اقدام نماید: ۱-۴۷- تخطی از مفاد این دستورالعمل سایر مقررات ذیربط و تعهدنامه های ارایه شده
۲-۴۷- عدم ایفای بدهیها و تعهدات نسبت به مشتریان
۳۴۷- عدم ارایه اطلاعات از سوی صرافی و یا ارایه اطلاعات نادرست یا گمراه کننده توسط مؤسسین ،مدیران شرکا و یا سهامداران صرافی به بانک مرکزی
۴۷ ۴ انحلال و یا ورشکستگی صرافی
۵-۴۷- عدم فعالیت و یا ناتوانی در انجام عملیات صرافی به تشخیص بانک مرکزی
۶-۴۷- عدم انجام اقدامات لازم جهت تمدید اجازه نامه فعالیت.
تبصره ۱ در صورت سلب صلاحیت هر یک از اعضای هیأت مدیره و یا مدیر عامل چنانچه صرافی ظرف مدت سی روز کاری نسبت به معرفی اعضای جدید هیأت مدیره و یا مدیر عامل جدید اقدام ننماید فعالیت صرافی به مدت سه ماه تعلیق میشود. در صورت گذشت بیش از سه ماه و عدم معرفی اشخاص مذکور برای مدت شش ماه تعلیق و در صورت عدم اقدام اجازه نامه فعالیت صرافی ابطال میشود.
تبصره ۲ در صورت سلب صلاحیت هر یک از اعضای هیات مدیره و یا مدیر عامل صرافی اشخاص مزبور نمیتوانند تا مدت دو سال به عنوان عضو هیات مدیره و یا مدیر عامل هیچ یک از صرافی ها تعیین شوند.
تبصره ۳ ضوابط مربوط به نحوه اعمال اقدامات مندرج در این ماده توسط بانک مرکزی تهیه می شود.
ماده ۴۸ – در صورتی که ضمانت نامه بانکی با گواهی مسدودی حساب سپرده بانکی ارایه شده صرافی به هر دلیلی کارسازی شود تا زمان ارایه ضمانت نامه جدید با گواهی مسدودی حساب سپرده بانکی جدید اجازه نامه فعالیت صرافی تعلیق میگردد.
ماده ۴۹ بانک مرکزی باید در مواردی که تمام یا بخشی از فعالیت یک شخص حقیقی یا حقوقی را مصداق عملیات صرافی بدون أخذ مجوز از آن بانک تشخیص دهد اقدامات لازم را به منظور متوقف نمودن فعالیتهای آن شخص از طریق فراجا و نیز طرح دعوی در مراجع
،قانونی به مورد اجرا گذارد.
ماده ۵۰ بانک مرکزی باید در صورت امتناع صرافی از توقف فعالیت پس از صدور حکم تعلیق ابطال با اتمام مدت اعتبار مجوز صرافی علاوه بر مطالبه وجه ضمانت نامه بانکی یا گواهی مسدودی حساب سپرده بانکی حسب مورد اقدامات لازم را به منظور متوقف نمودن فعالیتهای صرافی از طریق فراجا و عنداللزوم طرح دعوی در مراجع قانونی به مورد اجرا گذارد.
فصل هشتم: انحلال
ماده ۵۰ در صورت تحقق هر یک از موارد زیر فرآیند انحلال صرافی با رعایت تشریفات مقرر در قانون تجارت به مورد اجرا گذارده می شود.
۱-۵۱- ابطال اجازه نامه های تأسیس و فعالیت از سوی بانک مرکزی
۲-۵۱- در صورت سپری شدن شش ماه از انقضاء مدت اعتبار اجازه نامه فعالیت و عدم موافقت بانک مرکزی با تمدید آن
۳-۵۱- در صورت عدم دریافت اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی پس از طی مهلت های مقرر در ماده (۱۳) و تبصره های ذیل آن
۴-۵۱- در صورت صدور حکم قطعی ورشکستگی صرافی
۵-۵۱- در صورت ورشکستگی یکی از شرکا در صرافی تضامنی
۶-۵۱- در صورت تراضی تمام شرکا در صرافی تضامنی مطابق مفاد اساسنامه و با تایید بانک مرکزی
۷۵۱- صدور حکم انحلال توسط دادگاه
۸-۵۱ در صورت فوت یا محجوریت یکی از شرکا در صرافی تضامنی
ماده ۵۲ از تاریخ شروع فرایند انحلال صرافی صرفاً مجاز به انجام عملیات مربوط به انحلال و تصفیه بوده و انجام عملیات جدید صرافی ممنوع میباشد
تبصره- در زمان تعلیق صرافی، استفاده از حسابهای شرکت صرافی برای انجام کسب و کار صرافی ممنوع است مگر به منظور ایفای تعهدات قبلی و پرداخت هزینه های جاری شرکت و یا
أخذ اجازه بانک مرکزی
فصل نهم: سایر موارد
ماده ۵۳ داراییهای صرافی نباید به عنوان وثیقه هر گونه تعهدی برای شخص دیگری مورد استفاده قرار گیرد.
ماده ۵۴ – دریافت هرگونه تسهیلات از مؤسسات اعتباری توسط صرافی ممنوع میباشد.
ماده ۵۵- هرگونه تغییرات ثبتی صرافی از جمله تغییر در مفاد اساسنامه و میزان سرمایه منوط به موافقت قبلی بانک مرکزی و اخذ اجازه نامه تغییرات ثبتی از این بانک میباشد.
ماده ۵۶ بانک مرکزی مجاز است در انجام برخی از امور نظارت بر صرافی ها از همکاری تشکلهای صنفی در چارچوب تفاهم نامه های منعقده استفاده نماید همکاری های مزبور
نافی مسئولیتهای نظارتی بانک مرکزی در قبال صرافی ها
ماده ۵۷ صرافی های موجود که دارای اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی میباشند حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل موظف میباشند نوع صرافی که در قالب آن ادامه فعالیت خواهند داد را به بانک مرکزی اعلام نمایند.
ماده ۵۸ – صرافیهای موجود متقاضی دریافت مجوز صرافی نوع دوم حداکثر ظرف مدت یک سال از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل موظف میباشند شرایط خود را با مفاد این دستورالعمل تطبیق دهد.
ماده ۵۹- مواردی که در این دستورالعمل پیش بینی نشده است تابع قوانین و مقررات جاری کشور از جمله قانون پولی و بانکی کشور قانون تجارت و لایحه اصلاحی آن، قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی و آیین نامههای ،آن قوانین مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و آیین نامه های اجرایی و دستورالعملهای مرتبط با آن سایر قوانین و مقررات ذیربط و همچنین مصوبات شورای پول و اعتبار و دستورات و بخشنامه های بانک مرکزی میباشد.
«دستورالعمل اجرایی تأسیس فعالیت و نظارت بر صرافیها در (۵۹) ماده و (۳۸) تبصره در یکهزار و سیصد و هفتادمین جلسه مورخ ۱٤۰۲/۰۸/۱۶ شورای پول و اعتبار به تصویب رسید. از تاریخ لازم الاجراء شدن این دستورالعمل «دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی ها موضوع مصوبه یکهزار و سیصد و چهاردهمین جلسه مورخ ۱٤۰۰/۰۲/۲۸ شورای پول و اعتبار احکام مرتبط با صرافی در دستورالعمل اجرایی عملیات پولی و بانکی در مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب جلسه مورخ ۱۳۷۹/۰۶/۱۳ شورای پول و اعتبار که مغایر با این دستورالعمل است و همچنین دیگر مصوبات مغایر با این دستور العمل منسوخ می گردد.
