تحولات عصر دیجیتال مفاهیم نو، با سرعتی باورنکردنی، شبیه به ابرهای باران‌زا در حال سایه گسترانی بر روی تمامی ابعاد زندگی بشریت هستند؛ یکی از این مفاهیم نوظهور، NFT (Non Fungible Token) است. Non Fungible Token در لغت به معنی توکن غیرقابل معاوضه بوده و کاربردهای فراوانی دارد. در خصوص این مفهوم (به دلیل نوظهور بودن آن) در بین منابع فارسی‌زبان اطلاعات بسیار متناقض و غیرقابل درکی وجود دارد؛ به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مقاله به طور جامع و دقیق و البته به زبانی ساده به آن بپردازیم.
حقایق توکن های غیرمثلی
قبل از اینکه به سوال “NFT چیست؟” پاسخ دهیم، موجب استفاده بهتر از این فناوری نوین می‌شود که ابتدا به سوال “NFT چه چیزهایی نیست؟” پرداخته و تصورات غلط مرتبط با آن را بررسی کنیم. همانطور که احتمالاً شنیده‌اید، در چند سال اخیر، خبرهای خرید و فروش نقاشی‌ها و آثار هنری به صورت NFT و کسب سودهای بسیار زیاد، بسیاری را به سوی این فضا جلب کرده است. این اتفاقات، باعث شده تا تصورات غلطی در مورد NFT در ایران شکل بگیرد.
یکی از تصورات غلط عبارت بود که یک نقاش با استفاده از ایجاد یک NFT رایگان، می‌تواند به سهولت سودهای بیشماری را اندازه بگیرد. یا حتی یک تصور دیگر این بود که خرید و فروش NFT می‌تواند موجب تبدیل شدن به یک میلیاردر شود. این تصورات، نه تنها به دلیل غلط بودن خود، بلکه به دلیل عدم درک کافی از واقعیت ماهیت NFT، اشتباه و نادرست تلقی می‌شوند.
به واقعیت بپردازیم و از شما دعوت می‌کنیم تا با مطالعه این مقاله تا انتها، به درک صحیحی از توکن‌های غیرقابل تعویض برسید. این آگاهی به شما این امکان را می‌دهد تا با معرفی کامل این فناوری، با توجه به شغل و شرایط اجتماعی خود، از فرصت‌های نهفته در دنیای NFT بهره‌مند شوید. در این راستا، بیان مهمترین حقایق و اشکالات مرتبط با NFT، اولین گام به سوی درک کامل این فناوری است.
پارسیان کریپتو مرجع قیمت بیت کوین و سایر ارز های دیجیتال
NFT چیست؟
جهانی دیجیتالی را تصور کنید که با پیشرفت تکنولوژی به مرور زمان در حال تغییر و شکل‌گیری است. ما در حال زندگی در این جهان دیجیتال، که به طور موازی با جهان فعلی ما وجود دارد، متاورس یا جهان فراابر (Metaverse) نامیده می‌شود. در این دنیای موازی، که پیچیدگی‌ها و امکانات جدیدی را به ارمغان می‌آورد، NFT یا توکن‌های غیرقابل تعویض، نقش مهمی در تعیین مالکیت دارایی‌های دیجیتال ایفا می‌کنند.
در دنیای فیزیکی، هنگامی که یک فرد یا شرکت خانه یا دارایی دیگری را خریداری می‌کند، یک سند مالکیت از مراجع ثبتی دریافت می‌کند که از نظر قانونی اثبات مالکیت این دارایی است. اما در دنیای دیجیتال متاورس، NFT به عنوان سند مالکیت برای دارایی‌های دیجیتال به کار می‌رود. این دارایی‌ها می‌توانند شامل زمین‌ها، ساختمان‌ها، آواتارها، لباس‌ها و دیگر اقلام دیجیتال باشند که به صورت یکتا به هر فرد یا شخصیت اختصاص دارند.
بنابراین، مهمترین نکته در تعیین ارزش هر NFT، به درستی درک کاربرد و ماهیت دارایی‌های دیجیتال مرتبط با آن است. بررسی نوع دارایی، استفاده مفید از آن، و منحصر به فرد بودن آن در دنیای متاورس، می‌تواند به تعیین ارزش و معنای واقعی NFT کمک کند. در واقع، NFT یک توکن یا دارایی دیجیتال است که از طریق رمزنگاری داده‌ها، هر فایل یا داده‌ای را به یک دارایی دیجیتال تبدیل می‌کند که به صورت یکتا متعلق به فرد یا شخصیت خاصی است.
تفاوت NFT و ارز دیجیتال
همانطور که پاسخی به سوال NFT چیست؟ ارائه داده‌ایم، NFT به مثابه سندی مالکیت برای دارایی‌های دیجیتال شما عمل می‌کند که قابل معامله و تبادل است. اما برای بهترین درک از این مفهوم، بیایید با توجه به تفاوت بین ارزهای دیجیتال و ان اف تی ها، به یک مثال از دنیای فیزیکی مراجعه کنیم.
ارزهای دیجیتال، دارایی‌هایی هستند که به سهولت به واحدهای کوچکتر تقسیم شده و هر واحد نیز دارای ارزش است. برای مثال، فرض کنید 1 میلیون تومان را از یک دستگاه ATM به حساب دوست خود قرض می‌دهید و او پس از یک هفته این مبلغ را به شما با اسکناس‌های 100 هزار تومانی باز می‌گرداند. ارزش این اسکناس‌ها با ارزش اولیه تفاوتی ندارد، زیرا هر کدام به مقدار معینی ارزش دارند و با یکدیگر قابل مقایسه هستند.
حالا تصور کنید یک برگ سند 6 دانگ از یک خانه را به صورت امانت به شخصی می‌دهید و او برگه را به 6 قسمت تقسیم کرده و به شما باز می‌گرداند. در اینجا، هر بخش از سند به تنهایی دیگری ارزش ندارد و دیگر سند اصلی مالکیت و اعتبار خود را از دست داده است.
حالا اگر این مثال را به دنیای دیجیتال منتقل کنیم، می‌بینیم که ان اف تی یا NFT ها متفاوت از ارزهای دیجیتال عمل می‌کنند. یک NFT می‌تواند دارایی دیجیتال خاصی مثل قطعه‌ای از زمین، ساختمان یا آواتار باشد که امکان تقسیم آن به واحدهای کوچکتر وجود ندارد. هر واحد از این دارایی‌ها به دلیل کاربرد خود ارزش دارد و قابل معامله است.
در اینجا نه تنها ما به سوال NFT چیست؟ پاسخ داده‌ایم بلکه با استفاده از مثال‌های واضح، این تفاوت بین NFT و ارزهای دیجیتال را توضیح داده‌ایم. اما ما در ادامه مقاله نیز قصد داریم به بررسی عمیق‌تر این مفهوم نوظهور در جوانب مختلف و کاربردهای آن بپردازیم.
پیشنهاد : برای آموزش کریپتو، اطلاع از اخبار و قیمت ارزهای دیجیتال به پارسیان کریپتو مراجعه کنید
ارزش NFT
پس از اینکه همه چیز در مورد NFT را توضیح دادیم، حال وقت آن رسیده که در مورد ارزش NFT نکاتی را ارائه دهیم.
در حال حاضر به دلیل اینکه هنوز این اسناد دیجیتالی جایگاه واقعی خود را در جامعه پیدا نکرده‌اند، ارزش آن‌ها بیش از هر چیزی به میزان کمیابی آن‌ها وابسته است. پارامتر میزان کمیابی متغیری است که بر اساس میزان عرضه و تقاضا مشخص شده و تعیین کننده‌ی ارزش هر NFT می‌باشد.
به عنوان مثال اگر یک فروشگاه اکسسوری در دنیای فیزیکی تصمیم به فروش یک دستبند در متاورس را داشته باشد بایستی ابتدا برای آن یک ان اف تی ساخته و آن را در سایت های فروش NFT به فروش بگذارد. همانطور که گفتیم در حال حاضر به دلیل نوظهور بودن این مفهوم، اصلی‌ترین عامل تعیین ارزش برای این دستبند میزان کمیابی آن است.
مثلا اگر کمپانی سازنده تشخیص دهد که احتمالا 1000 نفر تقاضای خرید این کالا را داشته و 500 نسخه از آن تولید و عرضه شود میزان کمیابی 2 برابر شده و به همان نسبت ارزش آن بیشتر خواهد شد.
انواع ان اف تی
- NFT آواتار
در دنیای مجازی پویای متاورس، شما دارای امکانات فراوانی برای ایجاد و تخلیه خلاقیت‌های خود هستید. یکی از جذابیت‌های بی‌پایان این دنیای دیجیتال، وجود NFT آواتارهاست. هر فرد در این دنیا می‌تواند با خلق یک آواتار مطابق با سلیقه و دلخواه خود، هویت خود را بازآفرینی کرده و در محیطی آزاد و بی‌محدود با دیگران ارتباط برقرار کند. این امکانات به افراد معلول نیز این اجازه را می‌دهد که آواتارهایی بدون هیچ محدودیتی از آنچه در دنیای فیزیکی تجربه می‌کنند، ایجاد کنند و از دنیای مجازی لذت ببرند.
در این دنیای مجازی، آواتار شما یک نمایش مجازی از شخصیت شماست و شما می‌توانید به عنوان خالق، ظاهر، استایل و ویژگی‌های دلخواه را برای آن انتخاب کنید. این امکان به شما می‌دهد که با تجسم خود در دنیای دیجیتال، تجربیات منحصر به فردی را بسازید.
برای اشتراک گذاری و تبادل آواتارهای خود در پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین، نیاز است که آواتار شما به صورت NFT تبدیل شود. به عبارت دیگر، شما باید آن را با استفاده از زبان مشترک و استاندارد NFT به قابلیت معامله و مبادله با دیگران تبدیل کنید. این کار، موجب ایجاد یک بازار متاورس برای NFT آواتارها می‌شود که افراد می‌توانند در آن به خرید و فروش آواتارهای خود بپردازند.
یکی از ویژگی‌های چشم‌گیر NFT آواتارها، تک‌نسخه‌ای بودن آن‌ها است. به این معنا که هر آواتار در متاورس، یک نسخه یکتا دارد و از نظر تعداد محدود و کمیابی برخوردار است. این خصوصیت باعث می‌شود که آواتارها ارزش زیادی به دست آورند و مبلغ‌های قابل توجهی در بازار معاملاتی این دنیا داشته باشند. البته این مساله قانونی نیست و افراد می‌توانند تعداد آواتارها را افزایش دهند یا کاهش دهند؛ اما تمایل مردم به داشتن یک نسخه یکتا از آواتارهای معروف به عنوان یک کلکسیون باعث افزایش ارزش و طلب برای آن می‌شود.
در نهایت، این اتفاق از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود زمانی که شخصیت‌ها و سلبریتی‌های مشهور نیز به این بازار وارد شوند. افراد به عنوان طرفداران این شخصیت‌ها، ممکن است تمایل داشته باشند تا آواتارهای مرتبط با آن‌ها را به عنوان یک جزء ارزشمند از کلکسیون خود داشته باشند و این موضوع می‌تواند به بازار و توسعه NFT آواتارها افزوده شود.
- NFT زمین
یکی دیگر از دارایی‌های پایه در متاورس، زمین یا LAND است. زمین‌های مجازی که در سال‌های اخیر طرفداران بسیاری را پیدا کرده، شاید همانند دیگر مفاهیم متاورس، اندکی مبهم باشند؛ اما این مفهوم نیز در عمل بسیار ساده است. زمانی که یک کمپانی تصمیم می‌گیرد یک جهان موازی را خلق کند، درست شبیه به یک شهرک فیزیکی در ابتدا اقدام به فروش زمین می‌نماید.
فروش NFT زمین معمولا با هدف جذب سرمایه و گردآوری افراد علاقه‌مند حول محور یک پروژه انجام می‌شود. زمین نیز مانند هر دارایی دیجیتال دیگری نیاز به یک سند داشته تا افراد بتوانند مالکیت خود را در سطح جهانی اثبات کنند.
متاورس به دور از اختلافات ملیتی، قومیتی، مذهبی، جنسیتی و…، به واسطه‌ی تکنولوژی بلاکچین، قرار است زبان مشترک انسان‌ها در کل دنیا باشد؛ در این میان NFT نقش مهمی را به عنوان سند دارایی‌های دیجیتال ایفا خواهد کرد.
لذا اگر تشخیص دهید که یک پروژه آینده‌ی روشنی دارد، می‌توانید با خرید NFT زمین و قرار دادن آن در کیف پول خود به هر تعداد که مایل هستید، جایگاهی را در آن پروژه برای خود تثبیت کنید.
ارزش ان اف تی زمین به 2 عامل بستگی دارد؛ یکی زمین‌های اطراف و دیگری تعداد قطعات کل زمین‌ها که تعیین کننده‌ی میزان کمیابی آن است. به عنوان مثال اگر یک پروژه، 10 هزار قطعه زمین را در سایت های فروش ان اف تی قرار داده باشد، قطعا ارزش هر قطعه زمین کمتر از زمانی خواهد بود که 5 هزار قطعه را عرضه کند. (البته در صورتی که در هر 2 حالت، پارامترهای دیگر برابر باشند)
- NFT ساختمان
پس از آنکه قطعات زمین خود را در یک پروژه خریدید، حالا وقت آن رسیده که بر اساس نیاز و اهداف خود شروع به ساخت یا خرید دیگر NFTهای خود کنید. NFT بعدی که به آن نیاز پیدا خواهید کرد، NFT ساختمان است.
ساختمان دیجیتالی هم اکثر ویژگی‌های خود را از ساختمان‌های فیزیکی به ارث می‌برد با این تفاوت که به صورت مجازی می‌باشد. همچنین مالکیت آن به جای اسناد کاغذی، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) بوده و به جای ثبت در سازمان اسناد رسمی به صورت زنجیره‌ای از بلوک‌ها در بلاکچین ثبت می‌شود.
- ان اف تی اجزای پوشیدنی
یکی دیگر از انواع ان اف تی، که در سایت های خرید و فروش NFT مبادله می‌شود، مربوط به اجزای پوشیدنی مانند لباس، عینک، ساعت، اکسسوری و… است. کمپانی‌های بزرگی مانند نایک، آدیداس، گوچی و… به تازگی اقدام به تولید چنین محصولاتی نموده و با ساخت NFT و ارائه‌ی آن در بازارهای مختلف مانند رریبل (Rarible)، اپن سی (Open Sea) و… با متاورس همگام شده‌اند.
- ان اف تی تیکت (بلیط)
یکی از موارد قابل توجه و مورد استقبال در دنیای متاورس، برگزاری انواع رویدادها مانند کنسرت است. ورود به چنین رویدادهایی نیازمند تهیه بلیط می‌باشد. بلیط ورود به رویدادها نیز به واسطه‌ی ان اف تی انجام شده و دارندگان این تیکت از طریق کیف پول خود می‌توانند وارد رویداد مورد نظر شوند.
- NFT آثار هنری
آخرین نوع از ان اف تی ها که در این مقاله معرفی می‌نماییم، NFT آثار هنری هستند. البته این نوع از توکن‌های غیرمثلی، امروزه توسط بسیاری از افراد به عنوان تنها نوع موجود شناخته می‌شوند؛ در صورتی که آثار هنری فقط یک نوع از انواع مختلف ان‌اف‌تی هستند.
ارزش آثار هنری به 2 عامل بستگی دارد؛ یکی، هنرمند صاحب اثر و دیگری میزان کمیابی اثر. نقاشی، عکاسی، نوازندگی، خوانندگی و… همگی جزو آثار هنری هستند که می‌توان برای آن‌ها توکن غیر مثلی ساخته و در بازارهای مربوطه عرضه کرد.